Licht uit. Spot aan. Op het podium staan acht toekomstmakers die elk hun eigen vernieuwende onderwijsproject voorstellen. Dit is de eerste ‘Mystery night on stage’, georganiseerd door het Mysterie van Onderwijs, het platform voor onderwijsinnovatie. De toekomstmakers zijn erg divers maar hebben één ding gemeen: ze zijn het levende bewijs dat het onderwijsveld bruist van mensen met innovatieve ideeën en initiatieven die ook in de praktijk worden gebracht. Hoewel mediaberichten over de mislukte onderwijshervorming, het gemiddelde intelligentieniveau van leraren en het gekibbel tussen koepels en minister anders doen vermoeden, gaat de continue kwaliteitsverbetering in de scholen gewoon door. Vaak onzichtbaar, onder de waterlijn.
De ‘Mystery night on stage’ maakt die initiatieven zichtbaar. De avond opent met Willem, leraar van het Sint-Pieterscollege Leuven. Hij stelt het COL-project voor. Dat staat voor ‘competentie ontwikkelend leren’. In zijn school hadden ze vastgesteld dat 1 Moderne Talen door leerlingen en ouders als tweede keuze werd bestempeld. Daarom gaven ze dat eerste jaar Moderne Talen een sterker eigen profiel. Leerlingen kiezen een interessegebied en werken daarrond een project uit. Ze trekken de stad in. Ze doen onderzoek, maken observaties en ontwikkelen acties rond dat interessegebied. Zo ontdekken ze waar hun interesses liggen en verwerven een pak competenties die je niet zomaar in de klas ontwikkelt.
Marianne komt Con+tact voorstellen. Die vzw wil leerlingen en onderwijspersoneel bewuster leren omgaan met de taal van gevoelens en behoeften. Via leuke werkvormen wil ze hen leren om hun mentale weerbaarheid te vergroten. Afsluiter van de avond is meester Olivier. Hij is projectleider van ICTeachme. Dat initiatief is hij samen met anderen gestart vanuit de vaststelling dat hij in de klas te veel met administratie en verantwoording maar ook met kennisoverdracht moet bezig zijn. Terwijl hij als leraar liever leerlingen begeleidt, inspireert en samen met hen op onderzoek trekt. Daarom ontwikkelde hij een digitaal leerplatform dat de klassieke handleidingen en werkboeken vervangt door een moderne, digitale versie. Een eenvoudig te gebruiken systeem dat kennisoverdracht en talentherkenning vergemakkelijkt en de planlast van leraren drastisch vermindert door een uitgedacht en goedgekeurd volgsysteem.
Die drie voorbeelden zijn slechts het topje van de ijsberg. Aan ideeën en enthousiasme is er immers geen gebrek in het onderwijs. En meestal is er geen decreetwijziging of grote hervorming nodig is om ze te realiseren. Ondersteuning om ze te laten bloeien en groeien echter wel. Mocht ik minister van Onderwijs zijn dan zou ik mij de volgende vijf jaar onthouden van grootscheepse structuurveranderingen die het onderwijs op zijn kop zetten. Ik zou veel meer inzetten op het ondersteunen van mensen die al innovatief bezig zijn. Heel wat beloftevolle ideeën stuiten immers op muren van weerstand, op structuren in hoofden en lessentabellen. Het onderwijs heeft dan ook behoefte aan bekwame mensen die verandering kunnen begeleiden en versnellen.
Daarom, beste minister en ja, ook pedagogische begeleiders, directeurs, koepels, het is ook jullie taak om de verandering die bezig is te waarderen en te stimuleren. Dat kan door zelf initiatiefnemers of begeleiders te worden die in de praktijk mee de verandering maken. Door een veilige leercontext te creëren waarin mensen en initiatieven kunnen groeien. Maar ook door te fungeren als bruggenbouwers gericht op productieve samenwerkingen binnen en buiten het onderwijs. Een ideetje voor na de verkiezingen?
Bert Smits is sociaal pedagoog, auteur en ondernemer. www.bertsmits.be
Dit artikel komt uit “Klasse voor Leraren van mei 2014 (nr. 245)” van pagina 45 tot en met 45